Sáng kiến có thể ngăn 1,2 triệu ca tử vong do ung thư phổi vào cuối thế kỷ 21

Người dân mua thuốc lá tại Jakarta (Indonesia). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Cấm bán thuốc lá cho những người sinh trong thời gian từ 2006 đến 2010 có thể ngăn được khoảng 1,2 triệu ca tử vong do ung thư phổi vào cuối thế kỷ 21.

Đây là kết quả của nghiên cứu mô hình hóa của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố ngày 3/10 trên tạp chí The Lancet Public Health.

Theo WHO, hút thuốc là nguyên nhân gây ra khoảng 85% trường hợp ung thư phổi, căn bệnh ung thư gây tử vong cao nhất trên thế giới.

Theo nghiên cứu của IARC, nếu xu hướng hiện nay tiếp tục, sẽ có gần 3 triệu trường hợp tử vong do hút thuốc trong số những người sinh từ 2006 đến 2010, tuy nhiên nếu cấm bán thuốc lá cho 650 triệu người ở lứa tuổi này, khoảng 1,2 triệu ca tử vong sẽ được ngăn chặn vào năm 2095.

Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu về các ca mắc và các ca tử vong do ung thư tại 185 nước trên thế giới.

Nghiên cứu cho thấy hơn 45% số ca tử vong do ung thư ở đàn ông trên thế giới có thể được ngăn chặn, và con số này ở phụ nữ là gần 31%.

Bà Isabelle Soerjomataram, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết sự khác biệt này có liên quan đến tiếp thị nhằm vào giới của ngành công nghiệp thuốc lá trong vài thập niên qua.

Tuy nhiên, nghiên cứu cho rằng tại một số khu vực, Bắc Mỹ và một số khu vực châu Âu, Australia và New Zealand, việc chấm dứt bán thuốc là có thể ngăn chặn nhiều ca tử vong ở phụ nữ hơn ở đàn ông.

Cụ thể, 78% ca tử vong ở phụ nữ Tây Âu có thể được ngăn chặn, trong khi tỷ lệ cao nhất đối với đàn ông là gần 75% ở Trung và Đông Âu.

Nghiên cứu cảnh báo những ca tử vong mà các nhà khoa học đánh giá không thể ngăn chặn có thể do các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến ung thư phổi, như ô nhiễm không khí hoặc hút thuốc thụ động.

Sáng kiến thế hệ không hút thuốc đã được thực hiện tại một số nước, như New Zealand và một số khu vực của Australia và Mỹ.

Năm 2022, New Zealand trở thành nước đầu tiên cấm bán thuốc lá cho những người sinh sau năm 2008. Tuy nhiên, cuối năm 2023, chính phủ nước này thông báo có kế hoạch từ bỏ biện pháp này.

Trái lại, chính phủ mới tại Anh ủng hộ kế hoạch của cựu Thủ tướng Rishi Sunak cấm bán thuốc lá cho những người sinh sau tháng 1/2009.

Các tác giả nghiên cứu của IARC nhấn mạnh các chính sách thế hệ không hút thuốc là không đủ để giải quyết vấn nạn y tế của thuốc lá, đặc biệt đối với những người hút thuốc hiện nay.

Nhóm nghiên cứu kêu gọi áp dụng các biện pháp đã chứng minh có hiệu quả như tăng thuế thuốc lá và tạo thêm nhiều môi trường không hút thuốc hơn, cũng như hỗ trợ nỗ lực bỏ hút thuốc./.